Wat is biologisch katoen?
/ Woorden: Melanie van Berkel
/ Categorie: Materialen
/ Gepubliceerd: Januari 2022
Wat is biologisch katoen?
Sinds een aantal jaar zien we het telkens vaker in de labels van allerlei kledingmerken staan: gemaakt van biologisch katoen. Maar wat is biologisch katoen eigenlijk? Wat is het verschil tussen het katoen dat we al jaren kennen en de biologische variant? Biologisch klinkt natuurlijk al snel groen, maar is het wel zo duurzaam? Ook bij Teym maken we gebruik van biologisch katoen (of in het Engels: organic cotton). In deze blogpost leggen we uit wat de voordelen zijn van biologisch katoen en waarom wij ervoor kiezen om het te gebruiken voor onze producten.
Het maakproces van katoen – Van katoenplantage tot de modewinkel
De meeste katoenplantages zijn gevestigd in de Verenigde Staten, China en India. Samen met andere producerende landen wordt 32,7 miljoen hectare (zo groot als de totale oppervlakte van een land als India) katoenzaad ontwikkeld tot volwassen planten. Je kan dus wel stellen dat katoen een gigantische impact heeft op lokale en globale flora en fauna.
Nadat de katoenplant uitgebloeid is ontstaan er vruchten. Zodra de vruchten rijp zijn springen ze open en zien we de herkenbare witte bolletjes waar katoen van gemaakt wordt. In weze is katoen dus een vrucht product. Het productieproces start met het verzamelen van alle katoenbolletjes om ze vervolgens samen te persen tot enorme katoenbalen. Deze balen zijn meestal mengsels van katoen van katoenproducenten uit verschillende landen – soms van honderden tot duizenden katoenboeren. Bij de spinnerijen gaan de balen in een machine die het weeft tot enorme doeken. Deze doeken zijn grijs en hebben nog een stugge structuur. Door middel van hitte en chemicaliën (die vaak veel nodig zijn voor de productie van katoen) worden de doeken zacht en wit. Van oudsher een arbeidsintensief proces, vandaag de dag is het echter bijna volledig geautomatiseerd. Het echte handwerk begint pas na deze fase als de doeken voor kledingproductie worden gebruikt.
Gevolgen van (biologisch) katoen voor het milieu
Verbouwen van katoen, of het nu biologisch of conventioneel geproduceerd wordt, kan een aantal nadelige effecten voor het milieu hebben. Zo is er voor één kilo bruikbare katoen gemiddeld 10.000 liter water nodig. Dat betekent dat voor een T-shirt gemiddeld 2700 liter water nodig is – voor je spijkerbroek is dat 8500 liter water. Dat is wat je normaal gesproken in 3 jaar drinkt. Er zijn echter verschillen: Katoen uit China vraagt bijvoorbeeld om zo’n 6.000 liter per kilo terwijl katoen uit India om zo’n 22.500 liter per kilo vraagt. Dit hangt onder andere af van gebruikte technieken en het lokale klimaat, in India treedt bijvoorbeeld in grote meer verdamping op dan in China. Is de irrigatie niet goed op orde in een gebied waar katoen wordt verbouwd? Dan heeft dat vaak enorme invloed op het milieu en de lokale bevolking, zoals uitgedroogde meren en rivieren.
Niet alleen het waterverbruik in de katoenteelt heeft een impact op het milieu. De katoenplant is namelijk een gewas dat gevoelig is voor ziekten . Om de kans op ziektes te verkleinen maken veel producenten van conventioneel katoen gebruik van (chemische) pesticiden. Om het plukken van de conventionele katoenbollen te vergemakkelijken worden bijvoorbeeld ook chemicaliën ingezet die zorgen voor ontbladering. Deze chemicaliën zijn zowel schadelijk voor het milieu als voor de mensen die ermee werken.
Wat is biologisch katoen?
Een alternatief voor conventioneel katoen is het telkens meer gebruikte biologisch katoen. Anders dan bij conventioneel katoen worden er voor de productie van biologisch katoen enkel natuurlijke middelen ingezet en dus geen chemische bestrijdingsmiddelen. Door het gebruik van bijvoorbeeld knoflookmengsels en feromonen worden ongewenste insecten gevangen en weggejaagd. Ook worden voor de productie van biologisch katoen geen genetisch gemodificeerde planten meer ingezet en wisselen boeren hun teelt af met verschillende gewassen waardoor de bodem minder uitgeput raakt. Zo wordt de kans op ziektes en een monotoon eco-systeem verkleint.
Het waterverbruik blijft bij biologisch katoen echter nog steeds een uitdagend vraagstuk. De productie van conventioneel katoen levert namelijk veel meer stof per (genetisch gemodificeerde) plant op. Om op biologische wijze dezelfde hoeveelheid te produceren, zijn er dus meer planten en daarvoor ook meer land en water nodig. Desondanks blijkt uit onderzoek dat het meerdere voordelen biedt tegenover conventioneel katoen. Zo vermindert het CO2 uitstoot, de verzuring van lucht en voedingsbodem, de bodemerosie, het verbruik van oppervlakte- en grondwater en niet hernieuwbare energievraag (Textile Exchange, 2014). Ook is het vele malen gezonder voor de boeren en producenten om met biologisch katoen te werken.
Slechts 15% van de katoenproductie gebeurt op een meer duurzame manier in vergelijking tot 85% conventioneel katoen. Van deze 15% draagt ongeveer 1,3% het ‘fair trade’-label (Textile Exchange, 2017). Onder andere H&M, Levi’s, Nike en Ikea hebben beloofd in 2025 alleen nog met biologisch katoen te zullen werken.
Hoe weet je dat jouw katoen biologisch is?
Vaak kan je zien of een product van biologisch katoen gemaakt is. Global Organic Textile Standard (GOTS) is een internationaal keurmerk – met in Europa vastgelegde regels – dat eisen stelt aan zowel de productie van de vezels als de verdere verwerking ervan tot kledingstukken. Het keurmerk gaat ervan uit dat biologisch katoen, vanzelfsprekend, geen gebruik maakt van chemische pesticiden, genetisch gemodificeerde organismen en kunstmest. Ook verwacht het dat de kleding niet te veel krimpt, verkleurt of slijt. Ook aan de producenten is gedacht. In het GOTS keurmerk liggen namelijk eisen vast voor eerlijke arbeidsomstandigheden en een eerlijk loon en handelsprijzen.
Naast het GOTS keurmerk is er een wildgroei aan andere certificaten. Let hierbij op het zogenaamde greenwashing – hierbij heb je het gevoel dat je goed bezig bent, maar in werkelijkheid wordt er maar weinig gegarandeerd.
Biologisch katoen – waarom gebruiken wij het?
Teym streeft naar een complete garderobe die zo duurzaam mogelijk geproduceerd is. Voor de productie van The T-Shirt en The Sweatsuit maken we daarom gebruik van GOTS-gecertificeerd katoen. Hierdoor verminderen we de hoeveelheid pesticiden die gebruikt worden én hebben de producenten betere arbeidsomstandigheden. Teym bekijkt bij een duurzame garderobe namelijk niet alleen naar de grondstof, maar evengoed naar de mensen die ermee werken en hoe lang een product gebruikt zal gaan worden. Het katoen dat we gebruiken produceren we, samen met onze producenten, meestal zelf. Hierdoor waarborgen we de kwaliteit en een levensduur die past bij onze tijdloze en klassieke producten.
Benieuwd naar de fabriek waar we onze katoenen items verwerken? Ontdek er hier meer over.
Meer blogs
Geschiedenis van The Chelsea Boot
Over het ontstaan van The Chelsea Boot en haar evolutie
Onze zoektocht naar duurzame verpakkingen
Onze reis naar een zo duurzaam mogelijk verzendproces
Waarom Teym niet meedoet aan sale
De nadelen van sale en wat het met je brein doet
De vijf meest iconische klassiekers aller tijden
Waar het allemaal begon
Geschiedenis van The Parka
Van het front naar fashion
Bouw je eigen capsule wardrobe
De oorsprong van het bouwen van een kledingkast vol klassiekers en handige tips om zelf jouw onberispelijke garderobe samen te stellen
Maxime’s vijf meest belangrijkste lessen
Leer meer over het opzetten van een slow fashion label door de ervaringen van onze oprichter Maxime
Wat is slow fashion?
De oorsprong, definitie en herkenning